Η ΣΧΕΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ

Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τομέας της υγείας είναι οι συνεχώς αυξανόμενες δαπάνες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την επιτακτική ανάγκη για τον έλεγχο του κόστους με σκοπό την ανακατανομή των διαθέσιμων πόρων. Οι αποφάσεις οι οποίες λαμβάνονται στον υγειονομικό τομέα θα πρέπει να εστιάζονται στην παροχή της αποδοτικής φροντίδας υγείας. Κάτι τέτοιο συνίσταται στην επιλογή του κατάλληλου σημείου όπου το επιπρόσθετο κόστος από την παροχή μιας καλύτερης φροντίδας υγείας να αντισταθμίζεται από τα οφέλη τα οποία προέρχονται από την βελτίωση της κατάστασης της υγείας. Η οικονομική αξιολόγηση των υπηρεσιών υγείας είναι ένα εργαλείο που συγκρίνει εναλλακτικές παρεμβάσεις και επιλέγει αυτές που αξίζει να υιοθετηθούν και να αποζημιωθούν από τους ασφαλιστικούς φορείς αφού προσφέρουν το μεγαλύτερο δυνατό όφελος με το χαμηλότερο δυνατό κόστος (22).

Σε αυτό ακριβώς το κομμάτι η φυσικοθεραπεία έχει αποδειχθεί οικονομικά αποδοτικότερη και εξίσου ή και πιο αποτελεσματική από διάφορες άλλες παρεμβάσεις υψηλότερου κόστους όπως χειρουργικές επεμβάσεις ή φαρμακευτικές επιλογές.

Από οικονομικής πλευράς, οι φυσικοθεραπευτικές παρεμβάσεις κρίνονται σαν επένδυση από τη στιγμή που α) μειώνουν το χρόνο απουσίας παραγωγικού δυναμικού από την εργασία και ενισχύουν την απόδοση των εργαζομένων κατά την επιστροφή τους β) ελαττώνουν την οικονομική επιβάρυνση των κρατικών ταμείων μέσω της αποφυγής πρόωρων συνταξιοδοτήσεων και επιδομάτων αναπηρίας γ) το κόστος της αποκατάστασης είναι μικρότερο σε σύγκριση με αυτό ιατροφαρμακευτικών παρεμβάσεων χωρίς παράλληλα να μειώνεται η ποιότητας ζωής των ασθενών δ) μειώνουν τον αριθμό των ιατρικών επισκέψεων και επανεξετάσεων στα εξωτερικά ιατρεία και του χρόνου νοσηλείας σε ιατρικές μονάδες.

Σε αυτό το πλαίσιο, βρέθηκαν πολλές παγκόσμιες μελέτες σε ιατρικές βάσεις δεδομένων υψηλού κύρους όπως το MEDLINE και το ScienceDirect που αναδεικνύουν την υπεροχή της φυσικοθεραπείας στη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας όταν αυτή συγκρίθηκε με ιατροφαρμακευτικές και χειρουργικές παρεμβάσεις ακόμα και σε βάθος χρόνου.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των μελετών αυτών οι φυσικοθεραπευτικές μέθοδοι και τεχνικές προσφέρουν υψηλή ποιότητα υπηρεσιών σε ευρύ φάσμα ασθενών και συνεισφέρουν στην εξοικονόμηση πόρων. Συγκεκριμένα:

1. Η σχέση κόστους αποτελεσματικότητας ανέδειξε τη φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση να υπερέχει σε βάθος 2 ετών σε σχέση με χειρουργική επέμβαση σπονδυλοδεσίας σε ασθενείς με οσφυαλγία (1).
2. Προγράμματα ενημέρωσης και ασκήσεων (back school) από φυσικοθεραπευτές μειώνουν το χρόνο απουσίας από την εργασία και τα ιατρικά έξοδα. Επιπρόσθετα στον τομέα του αυξημένου έμμεσου κόστους ελαχιστοποιείται η μειωμένη απόδοση κατά τη διάρκεια της εργασίας, παράγοντας που αποτελεί το υψηλότερο ποσοστό μη παραγωγικότητας. (2-4)
3. Ασθενείς με κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου που αντιμετωπίστηκαν συντηρητικά είχαν αντίστοιχα καλά αποτελέσματα σε βάθος 5 ετών με ασθενείς που κατέφυγαν σε χειρουργική επέμβαση αλλά το χρονικό διάστημα απουσίας από την εργασία ήταν μικρότερο και η κοινωνική εξάρτηση μειωμένη (5-6)
4. Η εφαρμογή διεθνών κλινικών οδηγιών για τη διαχείριση ασθενών με οσφυαλγία (που εμφανίζεται στο 60-90% του γενικού πληθυσμού στη διάρκεια της ζωής) ακυρώνει μη απαραίτητες χειρουργικές επεμβάσεις και μειώνει τη χρήση υπηρεσιών υγείας και τη λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων. (7-9)
5. Η φυσικοθεραπεία παρουσιάζει μειωμένο κόστος (ως και 25%) στην αποκατάσταση ασθενών σε ασθενείς με περιαρθρίτιδα ώμου σε σχέση με χρήση κορτιζονούχων ενέσεων με αντίστοιχα βελτιωτικά αποτελέσματα (10).
6. Προγράμματα θεραπευτικής αποκατάστασης μειώνουν μακροπρόθεσμα το κόστος και τον αριθμό επισκέψεων στα εξωτερικά ιατρεία σε σχέση με συνήθεις τρόπους (φαρμακευτικά σκευάσματα) διαχείρισης ασθενών με χρόνιο πόνο στο γόνατο (11-12)
7. Η εντατική και έγκαιρη φυσικοθεραπεία (εντός 24ωρών) μειώνει το χρόνο νοσηλείας στα νοσοκομεία ασθενών μετά από Ορθοπαιδικές επεμβάσεις όπως η Αρθροπλαστική γόνατος (13), η αποκατάσταση καταγμάτων όπως τα κατάγματα ισχίου (μείωση κόστους ως και 38%) (14).
8. Παρουσιάζει αποτελεσματικό δείκτη κόστους-αποτελεματικότητας σε Καρδιολογικούς/ Καρδιοχειρουργημένους (15-16) και Πνευμονολογικούς ασθενείς (17-18).
9. Ελαττώνει το χρόνο νοσηλείας σε Μονάδες Εντατικής θεραπείας (19).
10. Προγράμματα πολυπαραγοντικής ομάδας θεραπευτών μειώνουν την κρατική οικονομική επιβάρυνση από γηριατρικούς ασθενείς (20).
11. Μειώνει το κόστος νοσηλείας σε ασθενείς με κατακλίσεις μετά από κακώσεις νωτιαίου μυελού (21).

Αρθογραφία

1. Epstein D. Intensivε rehabilitation may be more cost effective than surgical stabilisation for chronic low back pain. Australian Journal of Physiotherapy, Volume 51, Issue 4, 2005, Page 269
2. Brown KC, Sirles AT, Hilyer JC, Thomas MJ. Cost-effectiveness of a back school intervention for municipal employees. Spine 1992;17:1224-8.
3. Ryden LA, Molgaard CA, Bobbitt SL. Benefits of a back care and light duty health promotion program in a hospital setting. J Community Health 1988;13:222-30.
4. Yassi A, Tate R, Cooper JE, Snow C, Vallentyne S, Khokhar JB. Early intervention for back-injured nurses at a large Canadian tertiary care hospital: an evaluation of the effectiveness and cost benefits of a two-year program. Occup Med (Lond) 1995;45:209-14.
5. Shavartzman L, Weingarten E, Sherry H, Levin S, Persaud A. Cost-effectiveness analysis of extended conservative therapy versus surgical intervention in the management of herniated lumbarintervertebral disc. Spine 1992;17:176-82.
6. Friedlieb OP. The impact of managed care on the diagnosis and treatment of low back pain: a preliminary report. Am J Med Qual 1994;9(1):24-9.
7. Hoeijenbos M, Bekkering T, Lamers L, Hendriks E, van Tulder M, Koopmanschap M. Cost-effectiveness of an active implementation strategy for the Dutch physiotherapy guideline for low back pain. Health Policy 75 (2005) 85–98.
8. Bekkering GE, Hendriks HJM, van Tulder MW, et al. The effect of implementation of the physiotherapy guidelines for low back pain on process of care: a randomised controlled trial. Physiotherpy 2005
9. van Tulder MW, Koes BW, Bouter LM. A cost-of-illness study of back pain in The Netherlands. Pain 1995;62(2):233–40.
10. Dacre JE, Beeney N, Scott DL. Injections and physiotherapy for the painful stiff shoulder. Ann Rheum Dis 1989;48:322-5.
11. Jessep SA., Walsh NE, Ratcliffe J, Hurley MV. Long-term clinical benefits and costs of an integrated rehabilitation programme compared with outpatient physiotherapy for chronic knee pain. Physiotherapy 95 (2009) 94–102
12. Hurley MV, Walsh NE, Mitchell HL, Pimm TH, Williamson E, Jones RH, et al. Economic evaluation of a rehabilitation program integrating exercise, self-management, and active coping strategies for chronicknee pain. Arthritis Rheum 2007;57:1220–9.
13. Labraca et al Benefits of staring physiotherapy within 24h of parimary totary knee arthroplasty:RCT. Clinical Rehabilitation 2011 25(6) 557-566
14. Cameron ID, Lyle DM, Quine S. Cost effectiveness of accelerated rehabilitation after proximal femoral fracture. J Clin Epidemiol1994;47:1307-13.
15. Value in Health 2011s 1 0 0 – s 1 0 7
16. Yu C-M, Lau C-P, Chau J, McGhee S, Kong S-L, Cheung BM-Y, Li LS-W. A short course of cardiac rehabilitation program is highly cost effective in improving long-term quality of life in patients with recent myocardial infarction or percutaneous coronary intervention. Arch Phys Med Rehabil 2004;85:1915-22.
17. Ungar WJ, Coyte PC. Measuring productivity loss days in asthma patients Health Economics 2000. 9: 37-46.
18. Rubíet al Effectiveness of Pulmonary Rehabilitation in Reducing HealthResources Use in Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Arch Phys Med Rehabil 2010;91:364-8.
19. Wieland D. The effectiveness and costs of comprehensive geriatric evaluation and management Critical Reviews in Oncology/Hematology 48 (2003) 227–237
20. Mittmann N, Chan BC, Craven BC, Isogai PK, Houghton P. Evaluation of the cost-effectiveness of electrical stimulation therapy for pressure ulcers in spinal cord injury. Arch Phys Med Rehabil 2011;92:866-72.
21. Κυριόπουλος Γ., Γείτονα Μ., (2008), Τα Οικονομικά της Υγείας Μέθοδοι και Εφαρμογές της Οικονομικής Αξιολόγησης. Παπαζήση, Αθήνα.